Van Warschau naar Moskou

vrijdag 25 augustus 2000

De trein naar Brest gaat pas tegen enen, dus we hebben alle tijd om te ontbijten, de koffers weer goed in te pakken en met de bus naar het station te gaan. We bereiden ons voor op een lange treinreis. In de winkeltjes onder het station slaat Ine voor enkele dagen "makkelijk" eten in. Makkelijk: in de trein klaar te maken met heet water. Dus: pakjes soep, noedels, poederkoffie, fruit, brood en beleg, zoals smeerkaas en een stukje worst. Ook kopen we ansichtkaarten voor het thuisfront.

Terwijl we aan het schrijven zijn op het terras in de centrale hal van het station, volgen we ook de aktiviteiten die er zoal plaatsvinden. Er wordt een nieuwe kiosk gebouwd, wat gepaard gaat met veel laswerk en fonkelende spetters. Er wordt ook veel gebedeld door verschillende soorten mensen. Sommigen laten een kaartje zien, waarop in het Pools staat te lezen waarom zij afhankelijk zijn van de giften, anderen beginnen een praatje met je, wat uitmondt in een verzoek om geld. Weer anderen proberen iets te verkopen, zoals een sleutelhanger, die eerst op je tafeltje wordt gelegd en later weer wordt opgehaald. Er komen kinderen voorbij, moeders met kleine kinderen, een doofstom meisje, een grote jongen. Een hele familie komt om de beurt langs voor geld, een slokje drinken of een restantje patat. Mannen hangen rond en proberen je intussen een kop koffie of wat te eten af te pingelen.

Op het perron staan veel mensen te wachten. De meesten stappen in allerlei andere treinen, die aankomen en vertrekken. Mannen sjorren handkarren vol met grote pakken over het perron en stapelen die op voor een of andere trein die nog moet komen. Onze trein komt precies op tijd het station binnen rijden. We hebben genoeg plaats. We kunnen bij het raam zitten en ook voor de bagage vinden we een goede plek. Op naar Terespol, het laatste station in Polen.
Het is een lokale trein, niet erg comfortabele, lage en harde banken, waar net twee personen naast elkaar kunnen zitten. Het raam zit vrij hoog, maar we kunnen toch naar buiten kijken. Het landschap is bijna Nederlands, echter minder verdeeld in rechte of afgepaalde stukken land en wilder qua begroeiïng. Veel bomen en boompartijen in de velden, zoals je wel in Oost-Nederland ziet. Maar we zien plotseling ook een hert niet ver van de trein vandaan.

De reis naar Terespol duurt ongeveer drie uur. Op het station staat een trein klaar om naar Brest te vertrekken, maar we mogen daar niet instappen. We moeten wachten op de trein die volgens het schema om 16.10 vertrekt. Deze trein komt ook op tijd aanrijden, maar op onverklaarbare wijze blijft hij een uur wachten, voordat hij vertrekt. De Poolse douane controleert de paspoorten en dan vertrekken we. Brest ligt maar enkele kilometers van Terespol. Een behulpzame vrouw wijst ons de spits van een toren in Brest om aan te geven hoe dichtbij het is. Inderdaad niet ver. De grens wordt gevormd door een rivier. Meteen over de brug stopt de trein. We moeten briefjes invullen, wat met behulp van Natalia, die ons al eerder de torenspits wees, ook lukt en onze paspoorten laten zien. Die van ons worden meegenomen naar een kantoortje langs de spoorbaan. Intussen moet ik een nieuw papier invullen, want op het eerste heb ik niet opgegeven hoeveel goud ik bij me heb. Dan maar vertellen hoeveel dollars ik bij me heb. Ine moet de gouden sieraden wel opgeven. Het eerste formulier krijg ik terug met stempels en aantekeningen erop. Dat moet ik bewaren en op de terugreis weer inleveren.

Door het invullen van de douanepapieren komen we aan de praat met Natalia. Ze praat enkele woorden Engels, genoeg om het gesprek gaande te houden. Ze is met een transportbedrijf waar ze voor werkt meegereden naar Warschau. Daar heeft ze boodschappen gedaan: schoolspullen voor haar dochter van zes. Zij laat een foto van haar zien, waar ze op een paard zit. We beloven dat we een mooie ansichtkaart van een paard zullen opsturen.

We zijn vooral naar Brest gegaan, omdat je daar een rechtstreekse trein naar Jekaterineburg kunt nemen. Dan hoef je niet over Moskou. Bovendien zou een enkele reis maar 25 gulden kosten. Dat willen wij dus wel eens meemaken. In Brest zitten we plotseling in een andere wereld. Niet alleen verstaan we de taal niet, wat ook al in Polen het geval was, maar bovendien kunnen we het schrift nauwelijks lezen. Natalia is met ons meegelopen en wijst ons het loket voor de internationale reizen en ze vraagt voor ons wat de prijs is voor een kaartje naar Jekaterineburg (Swerdlovsk). Voor een eerste klas kaartje betaal je omgerekend in in dollars 48 US$, voor een tweede klas kaartje 28 US$. Dat is aanzienlijk meer dan we dachten, maar we laten ons daardoor niet weerhouden en gaan geld wisselen. We moeten toch tot 8 uur wachten tot het goede loket open is om een kaartje te kunnen kopen. We nemen afscheid van Natalia (die ons naderhand, als we terug zijn in Nederland, onverwacht nog een email stuurt om te vragen hoe het ons verder vergaan is).

Om 8 uur krijgen we te horen dat de trein naar Swerdlowsk vol is. De volgende rechtstreekse trein gaat pas over enkele dagen. Daarom besluiten we zo snel mogelijk naar Moskou te gaan en te zien of we daar een trein kunnen nemen naar Swerdlowsk. Om 9.30 uur zitten we in de nachttrein naar Moskou en hebben een hele coupé voor ons alleen. De conducteur neemt ons kaartje in ontvangst en biedt ons lakens aan, maar we hebben onze eigen lakenzakken bij ons.We maken onze slaapplaats in orde en gaan op onderzoek uit in de trein. Het belangrijkst is wel de "samovar" die in iedere wagon in de buurt van het conducteurshokje is. De samovar is een warmwater reservoir, dat wordt warm gehouden door een hout- of kolenvuurtje. De conducteur zorgt ervoor dat de samovar steeds heet water bevat. Hij heeft ook glazen, koffie en thee, die je bij hem kunt kopen. Maar je kunt ook je eigen kopje soep of koffie maken. Dat doen wij ook, voordat we gaan slapen. En dan maar slapen, want buiten is toch niets te zien in het donker.

Ergens in de nacht gaat de deur open en komen er nog twee mannen in de coupé. Zij maken de bovenbedden in orde en gaan slapen. De trein stopt vaak en schudt veel. Bovendien is het kouder dan gedacht, we slapen heel licht en worden van het minste of geringste wakker.

zaterdag 26 augustus 2000

Het is toch al tegen negenen wanneer er wat beweging komt in de coupé. De mannen staan op en wij zijn intussen ook wakker genoeg om op te staan. Eerst maar aankleden en vervolgens heet water halen bij de samovar, dan kunnen we onze eigen koffie zetten, ontbijten met het resterende brood van gisteren en een bakje jam.

Een van de twee mannen - het zijn twee broers - komt bij ons zitten en begint een heel verhaal in het Russisch, waar wij uiteraard niets van verstaan. Met handen en voeten en af en toe een woordje Duits vertelt hij dat hij uit de Oekraïne komt. Hij is schoenmaker. Als wij zeggen waar we uiteindelijk naar toe gaan, vertelt hij dat zijn broer wel eens in Jekaterineburg is geweest. Ze willen uiteraard ook alles van ons weten. Het gesprek verloopt moeizaam, maar het is toch gezellig en niet veel later staat er een fles Oekraïens bier op tafel om te proeven. Even hardnekkig als zij blijven aanbieden, houden wij vol in het bedanken. Het is sterk bier van 11% en nog tamelijk vroeg in de ochtend.

Het landschap buiten is drassig. Er staan veel berkenbomen en dennen. De meeste huizen zijn van hout en hebben daken van golfplaat of bitumen. Er is zeer ruimtelijk gebouwd, bij ieder huis zien we wel een stukje grond. De wegen zijn vaak onverhard. Gedeelten van het land zijn ruig, andere zijn juist weer bebouwd, reusachtige akkers met gras of graan.

We zien geen douane tussen Wit-Rusland en Rusland. Dus we vragen ons af hoe we kunnen aantonen dat we Wit-Rusland hebben verlaten en Rusland zijn binnengegaan. Het doorreisvisum voor Wit-Rusland is immers maar twee dagen geldig. Nou ja, we zien wel hoe het afloopt. Hier is de douane-unie zeker al van kracht. Maar waarom heb je dan in Wit-Rusland sinds kort juist een doorreisvisum nodig?

Naarmate we in de buurt van Moskou komen wordt de bebouwing compacter en moderner. Luxere buitenhuizen en meer stations dichter bij elkaar. Waren we eerst gestopt bij de meest onooglijke stations, waar mensen langs de rails moesten lopen om te kunnen in- of uitstappen, nu rijden we alle stations - ook grote - voorbij en komen precies op tijd aan in Moskou. Maar op welk station? We willen zo gauw mogelijk met de trein verder naar Jekaterineburg.

- verder: Moskou -